Kron Nedir? Tarihçesi

Kron pek çok ülke tarafından kullanılan bir para birimdir.  Norveç kronu,  İsveç kronu, Estonya kronu Danimarka kronu gibi çok sayıda ülkenin tercih ettiği küresel bir para birimi sistemi olarak kullanılmaktadır. 

Norveç Kronu

Norveç kronu Norveç’in para birimi olarak kullanılan çoğul şekli kroner olan kron 100 qre’ye bölünerek elde edilen bir değerdir. Kron NOK ve KR şeklinde kısaltılarak işlem görmektedir.  Norveç kronu Nisan 2010 tarihinde dünyanın on üçüncü en çok işlem gören para birimi olarak tüm dünyaya adını duyurmayı başarmıştır. Madeni kron paraları 1, 5, 10, 20, kr şeklindedir. Sıkça kullanılan banknot kron paraları ise 50, 100, 200,500,1000 kr şeklinde gösterilmektedir. Kron paralarını basıp hem ülke ekonomisine hem de dünyaya para rezervi sağlayan ve parayı dışarıya aktaran Merkez Bankası Norges Bank’tır. 

İsveç Kronu

İsveç kronu 1873 yılından beri tedavülde olan İsveç para birimidir. İşareti kr şeklide gösterilerek aynı zamanda Aland adalarında kullanılan bir para birimi olarak kaynaklara aktarılmaktadır. SEK’in lat birimi öre’dir.  100 öre ise 1 krona eşittir. 2006 yılında paranın değeri düşerek fiyatlar genel seviyesinde büyük artışlar meydana gelmiştir. Bu tarihte yaşanan enflasyon oranı ise %4,4 oranında seyir göstermiştir. Paranın dolaşım halindeyken riskli bir dönemden geçtiği ve enflasyona takıldığı 2012 yılında ekonomide  %1.0 oranında gerileme yaşamıştır. Paranın sembolü kr ‘dir. İsveç kronu madeni para değerleri; 1, 5, 10 k şeklînde piyasalara sürülmektedir. Sıkça kullanılan banknot kron madeni paraları ise; 20, 50, 100, 500, 1000 kr şeklindedir. Kron paralarını basmakla hükümlü olan finansal kurum aracı Merkez Bankası Svriges Riksbank’tır. 

Estonya Kronu 

Estonya kronu uluslararası kodu EEK olarak bilinmektedir. Estonya kronu Euro öncesinde kullanılan bir para birimi olarak bilinirken özelikle para 1991 yılında aktif olarak kullanılmaya başlamıştır.   Euro’un döviz piyasasında yüksek değer kazanması ile 1998 yılında Euro ile birlikte sabit kur rejimine adım atılmıştır. Euro’ya % 15 lik bantla sabit tutulmaya çalışılan kronun, 1 Ocak 2011 tarihinden bu yana da kullanımdan ve tedavülden kaldırıldığı bilinmektedir. Estonya artık Euro’yu kullanmayarak,     tedavülde İşlem gören haliyle 100 ‘e bölünerek piyasada bir süre daha işlem görmüştür. Estonya kronu uluslararası numarası 133 olarak resmi kayıtlara geçmiştir. Mayıs 2010 yılında aniden ortaya çıkan enflasyon, %2,8 oranında para ve döviz piyasalarına çok büyük oranda darbe vurmuştur. Paranın alt birimi 1/100 cent olarak gösterilirken, parayı basma yetkisi olan finansal aracı kurumu Merkez Bankası Estonya Bankası olarak gösterilmektedir. Sıklıkla kullanılan madeni kronlar şunlardır: 10, 20, 50 senti, 1 kron, 5 sent, 5 kroniidr. Banknot değerleri 1, 2, 5, 10, 25,  50, 100,  500 kron olarak piyasada aktif şekilde finanse edilerek, al sat modelli ticari faaliyetlerinde de faal olarak kullanılmaktadır. 

Dinar nedir? Tarihçesi yazısını inceleyebilirsiniz

Danimarka Kronu

Danimarka Kronu Danimarka Grönland ve Faroe adlarıyla sıklıkla kullanılan bir para birimi olarak piyasada faaliyet göstermektedir. Kron etimolojik olarak Danca ‘’Krone‘’sözcüğünden türetilerek sözcük kraliyet ve monarşiyi temsil etmektedir. Kraliyet ve monarşiyi temsilen taç anlamına gelen Kron, uluslararası gösterim kodu DKK olarak sembolleştirilmiştir. Danimarka’da yaşanan 2007 yılı enflasyon ülkenin mali ve siyasi yapısını oldukça etkilemiştir. Bu tarihte aniden ortaya çıkan enflasyon oranı %1, 5 olarak kayıtlara geçilmiştir. Ülkede 2000 yılında Avora’ya geçiş için planlanan referandumda halkın büyük bir çoğunluğu ‘’hayır’’ oyu kullanmasıyla ülke hala kronu milli para birimi olarak tercih etmektedir. 2004 yılında muhafazakâr liberal partiler, yeni referandum yaparak paranın genel seyrini değiştirmek istediyse de bu düşünceden vazgeçilmiştir. Yapılan kamuoyu araştırmalar gereğince Avrupa para birimine olan desteğin az olmasından ötürü, referandum fikri rafa kaldırılmıştır. Danimarka kronu Euro’ya sabitlenerek piyasada bir güç haline getirilmiştir. Döviz piyasasında oldukça rağbet gösterilen Euro ile sabitlenen kron Euro henüz çıkmadan önce de Alman markına sabitlenerek piyasada tutunmaya devam etmiştir.  Danimarka kronu 2013 yılında da enflasyona yakalanarak   %0,6oranında bir enflasyonist mali krizle karşı karşıya kalmıştır. Paranın alt birimi 1/100 qre olarak bilinmektedir. Çok sık kullanılan madeni Danimarka kronları 50-qre, 1,2, 5, 10, 20 Kron olarak piyasa dolaşım sisteminde yer almaktadır. Banknot olarak tercih edilen Danimarka kronları ise şunlardır: 50, 100, 200, 500, 1000 kron değerleridir. Danimarka kronunun basılarak çoğaltan ve piyasaya süren kurum Merkez Bankası Danimarka Nationalbank finansal kurumudur.

Faroe Kronu

Faroe Kronu, Faroe Adalarında kullanılan bir para birimi olarak hala tedavüldedir. Bağımsız olarak kullanılan bir kron parası değildir. Danimarka kronunun yerel bir sürümü olarak piyasada aktif rol oynar. Faroe kronu ISO 4217 para birimi koduna sahip olmayan Danimarka kodu ile aynı kodu paylaşarak eşgüdümlü bir para birimi olarak ülke ekonomisini canlandırmaktadır. 1 Kron 100 oyruya bölünerek hesaplanmıştır.  Paranı sembolü kr şeklindedir. Sıklıkla kullanılan madeni kron paralı 50-oyru, 1,2,5,10,20 kron ’dur. Banknotlar bakımından sıklıkla kullanılan diğer para birimleri ise 50,100,200,500,1000 kronları olup, ülke bu madeni ve banknot krom değerleriyle piyasada aktif ticari ve ekonomik hayatına devam etmektedir. Faroe kronlarınım basarak yurt içi ve yurt dışı piyasalara gönderen aracı finansal kurum ise Merkez Bankası Danimarks Nationalbank ‘tır. 

Grönland Kronu 

Grönland Kronu Grönland’ın gelecekte kullanılması düşünülen bir para birimi olarak tercih edilir. Günümüzde Danimarka Kronu olarak bilinen bu para birimi, Mayıs 2007’de çıkan Danimarka yasalarına göre Grönland ‘a Danimarka kronu versiyonunun basılmasına izin verilerek bu para birimiyle döviz ,kur politikalarının yürütülmesine karar verilmiştir.

Avustralya Macaristan Kronu

Avustralya Macaristan Kronu 1892 yılından 1918 yılına kadar Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Lihtenştayn’ın resmi para birimi olarak kullanılmaktaydı. Avustralya Macaristan Kronu 1918 yılından 1925 yılına kadar Avustralya’nın resmi para birimi olarak piyasada dolaşım hızını artıran para değeri 1926 yılına kadar Macaristan‘ın resmi para birimi olarak kullanılmaya devam etmektedir. Paranın alt birimi 1/100 olacak şekilde tasarlanmıştır. Sıkça kullanılan madeni paralar 1, 2 10,20 heler/filler, 1,2,5,10,20,100 Krone(n)/korona ‘dır. Nadiren kullanılan kron değerleri ise şunlardır:  1,2,10,20,25,50,100,200,1000,10.000 Krone(n) /korona. Paranın basılarak piyasada aktif bir şekilde dolaşım gösterdiği ve piyasalara para rezervi yaptığı finansal aracı kurum Merkez Bankası Avusturya-Macaristan Bankası olarak gösterilmektedir. 

Ayrıca Amerikan doları nedir? Tarihçesi yazısına göz atabilirsiniz.

Avusturya Kronu 

Avusturya Kronu sırasıyla 1925 yılında Schilling ve Franaken ‘in piyasaya sürülmesine kadar kullanılan bir para birimidir. Avusturya Macaristan İmparatorluğu’nun 1919 yılından bu yana dağılmasından sonra Avusturya, Alman -Avusturya olarak bilinen bir finansal yapı sistemine kavuşmuştur. Avusturya kronu Lihtenştayn’ın para birimi olarak kullanılmaya devam etmektedir. Madeni paralar bakımından kron, 20 ve 100 kronluk altınları içeren bir döviz stoğuna sahiptir.  Yeni para biriminin piyasaya sürülmesi işlemlerinin kolaylaştırılmasıyla 100, 200, 1000 Krone madeni paralar bu değerlerin yerini almıştır. Kâğıt para rezervi S.t Germain antlaşma esası gereğince Avusturya Macaristan topraklarında hala dolaşan eski paralar kullanılmak zorunda kalınsa da sonraki dönemde banknotlar yenileriyle değiştirilmiştir. Bu süreçte tamamen milli ve yeni kâğıt banknotlar Kron para birimi ile kullanılmaya başlamıştır.