Borsacılık işlemlerinde varant söz konusu olan bir varlığın sonraki bir tarihte daha önceden belirlenen fiyat üzerinden satın alınması ya da satılması durumudur. Bu hususta varant sistemi ile herhangi bir hisseyi belirlediğiniz fiyat üzerinden belirlediğiniz tarihte satın alabilir ya da satabilirsiniz. Bu durumun daha iyi açıklanması adına uçak bileti üzerinden sıkça örnek verilmektedir. Bir kişinin henüz ocak ayındayken ağustos ayında yolculuk planladığını varsayalım. Ağustos ayında gerçekleşecek yolculuk için uçak biletinin yine ağustos ayında alınması durumunda söz konusu olan fiyatın ocak ayı içerisinde ağustos için belirlenen uçak bileti fiyatlarından fazla olacağı aşikârdır. Zira ağustos ayı yaklaşmaya devam ettikçe uçak biletlerinin fiyatlarında artış gözlenecektir. Bu durumda kişi henüz ocak ayındayken ağustos ayı tarihli yolculukları için uçak bileti fiyatlarını prim ödemesi gerçekleştirerek sabitlemektedir. Böylece kişi ağustos ayı yaklaştıkça artacak olan uçak bileti fiyatlarına karşı önlem almış sayılmaktadır.
Hisse senetleri üzerinden verilecek varant örneği de yine bu sistem gibi işlemektedir. Bir kişinin herhangi bir hisse değerinin yükseleceğini düşündüğünü varsayalım. Fakat bu kişi değeri yükselecek olan hisseyi satın almak için yeteri kadar maddi birikime sahip değil. Kişi o anki maddi durumundan kaynaklı olarak hisseyi ancak ileriki bir tarihte satın alabilir. Buna rağmen üzerinden tarih geçtikçe hisse değerinin artması söz konusu olabilir. Bu durumda hisse değerinin süreç içerisinde artmasıyla birlikte kişi yakaladığı fırsatı kaçırmış olabilir. Dolayısıyla kişi fırsatı kaçırmamak için varant sistemini kullanabilir. Söz konusu olan hissenin varantının alımının gerçekleştirilmesiyle birlikte kişi hissenin kullanım fiyatının üzerine çıkması durumunun önüne geçebilir.
Varantlar bu hususta ele alındığında borsa içerisinde sigortalı ürünler olma özelliklerini taşımaktadır. Zira borsada varant sistemiyle birlikte daha sonraları gözlenmesi söz konusu olan hareketlenmelere karşı önlem alabilir.
içindekiler
Endeks varantı ihracatının gerçekleştirilmesi BIST 30, BIST Banka Dışı Likit, BIST Likit ve DAX endeksleri kapsamında söz konusu olmaktadır. Sıralanan bu endekslere bağlı olan enstrümanlar üzerinden varant işlemlerinin yapılması mümkündür.
BIST 100 endeksinin dayanak varlığı BIST 30 endeksi olmaktadır. Bu endeks kapsamında yatırımcılara yüksek likidite avantajıyla birlikte dar makas avantajı da sağlanmaktadır. Yatırımcıların kaldıraç imkânından faydalanarak söz konusu olan endeks üzerinde yatırım işlemi gerçekleştirmeleri de mümkündür. Bu varant için belirlenen kısa kodlar için ilk iki harf UZ olmaktadır. Varantın itfa tarihi ise son işlem günü olarak ele alınmaktadır. VİOP BİST 30 kontratı için belirlenen vade sonu uzlaşma fiyatı da aynı zamanda vade sonunda dikkate alınacak olan uzlaşı değeri olmaktadır. BIST 30 için gerçekleştirilebilecek olan vade sonu hesaplaması esnasında söz konusu olan VİOP 30 kontratına dair vade sonu uzlaşı değeri, kullanım fiyatı ve çarpanlar kullanılmaktadır. Bu hususta hesaplama işlemi için ilkin kullanım fiyatı VİOP 30 kontratının vade sonu uzlaşı değerinden çıkartılır. Akabinde çarpanla çarpımının gerçekleştirilmesiyle birlikte BIST 30 endeks için varantın vade sonu hesaplamasına ulaşılır.
Borsada açığa satış ne demektir? Yazısını inceleyebilirsiniz.
BIST Banka Dışı Likit 10 endeksi doğrudan dayanak varlık olmaktadır. Bu endeks ile birlikte yatırımcılara kaldıraç ve dar makas avantajları sunulmaktadır. Kaldıraç ve dar makas avantajlarının yanı sıra yüksek likidite de yatırımcılar için söz konusu olmaktadır. Yatırımcılar bahsi geçen bu varantlar için herhangi bir başlangıç teminatı vermekle yükümlü değildir. Bu husuta yatırımcıların yükseliş için pozisyon alması mümkünken aynı yatırımcılar düşüş pozisyonu da alabilir.
BIST Banka Dışı Likit 10 endeksinde varant için belirlenen kısa kod LDIAA olmaktadır. LD harflerinin karşılığı dayanak varlık olmaktadır. İhracı gerçekleştiren kurum olan İş Yatırım Menkul değerler A.Ş. ise I harfiyle simgelenmektedir. AA ve ZZ kısımlarının varlığı ise varantı simgelemektedir. Bu hususta alım ya da satım varantının olduğu manası çıkarılmaktadır. Dördüncü sıradaki hane A ve O arasında bulunuyorsa bu durumda alın varantından söz edilmektedir. Satım varantında ise dördüncü hane P ve Z arasında olmaktadır.
Bahsi geçen varantların işlem gördüğü pazar ise Borsa İstanbul Kurumsal Ürünler Pazarı olmaktadır. Müzayede seansı açık durumda hisse şeklinde alım ve satım işlemleri gerçekleştirilebilir. Söz konusu olan endekste ise BIMAS, TUPRS, TCELL, EREGL, SAHOL, THYAO, ASELS, PETKM, TTKOM ve KOZAL hisseleri bulunmaktadır.
İtfa tarihi BIST Banka Dışı Likit 10 endeksi varantının son işlem günü olmaktadır. Varantın vade sonu Likit Banka kapanış fiyatı aynı zamanda vade sonu uzlaşım fiyatı olarak ele alınır ve vade sonu hesaplamasının gerçekleştirilmesi ise BIST 30 varantındaki hesaplama sistemi ile aynı olmaktadır.
BIST Likit Banka Endeksinin dayanak varlığını oluşturan pay senetleri Likit Banka pay senetleridir. Söz konusu olan endeks içerisinde AKBNK, GARAN, ISCTR, HALKB ve VAKBN pay senetleri bulunmaktadır. LBIAA şeklinde kısa koda sahip olan varantın kısa kodundaki dayanak varlığı simgeler. Likit Banka’nın baş harfleri kullanılarak LB şeklinde oluşturulmuştur. İhraççı kurum I şeklinde simgelenmektedir. Kodun sonunda bulunan son iki rakam ise varantın alım ya da satım olduğunu göstermektedir. BIST Kurumsal Ürünler Pazarı üzerinde işlemler gerçekleşmektedir. Borsada varantın itfa tarihi son işlem günü olmaktadır. Vade sonundaki XLBNK kapanış fiyatı da aynı zamanda vade sonu uzlaşı fiyatı olmaktadır.
DAX varantlarının dayanak varlığı DAX endeksidir. İşlemler Borsa İstanbul aracılığıyla gerçekleşir. Fakat gerçekleşen işlemler Almanya’nın gösterge endeksine yapılır. DAX endeksi göz önünde bulundurularak vade sonu uzlaşma fiyatı hesaplanır ve belirlenir. Varant fiyatının hesaplaması ise diğer varantlarda olduğu sistemde ilerlemektedir. DAX varantlarının diğer varantlarda ayrılması için kısa kodlar arasındna DX harfini bulmak kâfidir. Alım ve satım varantının kullanılması da yatırımcıların yükseleceğine ya da düşeceğine göre uygulanabilmektedir.
DAX varantında vade sonu tarihi aynı zamanda son işlem günüdür. Vade sonuna ulaşılmasının akabinde geçen 3 iş günü akabinde değerde biten varantların üzerine ödeme işlemi gerçekleştirilir. DAX varantında esas olan dayanak uzlaşı değeri DAX endeksi kapanış değeri olmaktadır. DAX endeksi kapanış değeri ise vade tarihiyle birlikte TSİ 18.30 saati yakınlarında DBAG tarafından belirlenmektedir. Takas gününde gerçekleştirilen ödeme işlemi ise uzlaşı fiyatı ve kullanım fiyatı arasındaki farkın bulunmasının akabinde çarpan ile çarpılmasıyla birlikte bulunan değer olmaktadır. Bu değer TCMB TL – Euro şeklinde satış kuru ile çarpılarak ödeme işlemi tamamlanır.
İmar barışı kredisi veren bankalar Yazısına da göz atabilirsiniz.
Dayanak varlıkları pay senetleri üzerine kurulu olan varantlar bulunmaktadır. Varant işlemlerinde söz konusu olan 21 pay bulunmaktadır. Borsada varant işlemleri için geçerli olan paylar ise aşağıdaki gibidir:
Anasayfa
Canlı Borsa
Borsa
Döviz Kurları
Altın
Hisse Senetleri
Endeksler
Kripto Paralar
Döviz Hesaplama
Döviz Çevirici
Kredi Arama
Ali Bilgili
[…] Borsada Varant ne demek? Yazısını inceleyebilirsiniz. […]